SIDON
El=Baal heer. Vanuit de 5e eeuw v.C. komt een
afbeelding (AO
1333) tot ons van een
godheid, die op leeuwen staat. Dit
zou Baal kunnen zijn.
Iets dergelijks zien we ook in
Amrit. Hij lijkt
minder belangrijk te zijn dan Ashtarte
en Esjmoen.
Baal KR Op een marmeren vaas uit de 4e eeuw
v.C. Het betekent
meester van de
gloeiende oven/vuurpot (kur). Baal staat
ook werkelijk volgens deze afbeelding te
dansen over het
vuur. Ook is een
relatie met de maand KRR (=Peritios) en
met Melqart's
heropstanding niet uit te sluiten.
Zie:'Ezekiel and
Tyre', R.D.Barnett, Eretz Israel 9, 1969.
Baal Shamaim In Sidon is een district met de naam 'hoge
hemelen',
hetgeen zou kunnen
wijzen op de aanwezigheid van de
aanbidding voor deze
Baal.
[Mithras/Kronos} Zie Sidon,
N.Jidejian, Beiroet, Dar el Mackreq Publishers,
afbeelding 214‑215.
Ashtarte Zij beschikt over een eigen tempel bij
de zee in Sidon
zelf, heeft een
andere met de naam Astarte naam van Baal
(sm Bcl) en deelt een
tempel met Esjmoen (l'strt l'dny
l'smn). Zie Bulletin
du Musée de Beyrouth 18, blz 106,
1965. In deze tempel
is een troon voor Ashtarte
gevonden in het
z.g.'zwembad' (gebouw VIb).
De Hebreeërs noemen
haar Ashtoret, godin van de
Sidoniërs (I Koningen
11,5).
De koningen Eshmunazor I en Tabnit zijn
priesters van
Ashtarte (KAI 13) en
Immi‑Ashtart is een priesteres (KAI
14). Zij behoren tot
de 5e eeuw v.C.
"Wie je ook moge
zijn, iedereen, die deze kist vindt, haal daar het deksel niet
af en stoor mij niet,
want bij mij is geen geld, bij mij is geen goud noch iets
anders om te
plunderen, behalve ikzelf, die in deze kist ligt. Open niet mijn
deksel en stoor mij
niet, want dat is een belediging aan Ashtarte. Als je het
deksel opent en mij
daar stoort, dan zul je geen nakomelingen krijgen in je
leven onder de zon,
noch rust bij de doden." (KAI 13,3‑8).
Nog in de 3e eeuw na
Chr. is een spoor van Ashtarte
bekend, want op een
munt staat haar rijtuig afgebeeld.
Zie:Baramki blz 93.
Esjmoen Een inscriptie (KAI 15) uit de 5e eeuw
v.C. vermeldt
zijn naam. De kleine
(AT9) en de grote (AT8)
bouwinscriptie van
Bodashtart noemt hem als Esjmoen‑
schar‑kodesh en volgens
v.Landau heeft dat de betekenis
van 'die als een bok
springt'. Een relatie met de
dansende Baal‑Marqod?
Esjmoen beschikt in ieder geval
over meerdere tempels. In één daarvan is
een beeld
aangetroffen, wat men
niet goed kan thuisbrengen.*
Esjmoen
correspondeert qua karakter en functies op den
duur met Adonis.
De Grieken gaan hem
echter Asklepios noemen. In Sidon is
Esjmoen zeker de
hoofdgod. Hij wordt ook wel de Baal
van Sidon genoemd
('heilige' prins). Ashtarte en Esjmoen
worden beiden vereerd in een
tempel te Bostan esh‑Sheikh
nabij de Yidlal bron.
Van Esjmoen stamt
etymologisch het woord 'olie' en dat
werd in een
goddelijke cultus ook in Oegarit en Ebla zo
gebruikt. Bij de
Grieken wordt hij Asklepios, god van de
geneeskunst met
tevens het aspect van de
wederopstanding.
Volgens Pausanius op basis van een
Sidonische bron zou
Asklepios de zoon van een zonnegod
en een onsterfelijke
vrouw zijn.
Volgens Philo van
Byblos is de vader van Esjmoen:
Sydyk, maar Damascius
noemt de naam Sadykos.
De Grieken noemen als
vader over het algemeen Apollo.
De moeder zou een van
de Titanieden zijn.
Op een munt uit de
laat‑Hellenistische periode staat
hij afgebeeld met
hoge laarzen. Zie:Baramki blz 93.
Resheph i.r.t.weerlicht. In de 5e eeuw v.C.
wordt hij bij
Bodashtart (AT8)
genoemd. Een wijk in Sidon draagt dan
zijn naam.
Zie ook:New Light on
the Mythological Background of the Alllusion to Resheph in
Habakkuk III,5,
J.Day, VT 29 (1979).
Hoter
Miskar? De naam betekent waarschijnlijk
'scepter van de heraut'.
In de 7e eeuw v.C
wordt hij vereerd in het Midden
Oosten. In Sidon komt
hij echter waarschijnlijk alleen
als eigennaam naar
voren en niet specifiek als een
godheid.
[Tyche] Op munten uit de 2e eeuw v.C en uit de
periode 109 v.C ‑
44 na Chr. komt zij
voor.
Sasm? Zie:Bulletin du Musée de Beyrouth,
nr.20, 1967.
* Zie:Un problème
d'interpretation graecia: la pseudo‑tribune d'Echmun
à Sidon, E.Will, SYRIA LXII,
1985.
[Mithras] Zie Sidon, N.Jidejian, Beiroet, Dar el
Mackreq Publishers,
afbeeldingen 208‑213.
Tanit * In het Fenicisch meestal: Tnt. In het
Midden‑Oosten komt
zij vanaf de 6e eeuw
v.C voor. In Sidon werd vanuit de
Perzische tijd een
olielamp gevonden met daarop de tekst
cbd‑Tnt = dienaar van
Tanit (Orientalia
Lovaniensia Periodica
14, blz.143‑146, 1983).
Op een ostrakon uit
de tempel van Esjmoen te Sidon komt
de tekst:" 'Adom‑Pilleso,
zoon van Ger‑Tanit ". De tekst
is vanuit
de 6e/5e eeuw v.C. Bovendien bevinden zich in
de omgeving van Sidon
diverse dorpen met daarin de naam
van Tanit (cAqtanit
op 8 km ZO van Saïda,
cAitanit 30 km oostwaarts in de Beqaca‑vallei
en Kfar Tanit tussen
Deir el‑Qamar en Djezzine).
Omstreeks 400 v.C
verricht een Sidonische vrouw in
Athene een wijding
aan Tanit t.b.v. cbdtnt.
Met een redelijke
mate van zekerheid kan dan ook worden
aangenomen, dat zij
als godin enige verering genoot. **
De oorsprong van
Tanit kan liggen in de sfeer van de
cultusgezangen en
weeklaagceremonies.***
Shalman Een Noord‑Semietische godheid. Zijn
naam komt mogelijk
als Slmn voor op een
gedenkteken te Sidon vanuit de 2e
eeuw v.C (RES 930).
* Over het ontstaan van de naam
Tanit en de oorsprong van de godin zijn vele verklaringen
opgesteld. Een daarvan is die van
F.O.Hvidberg‑Hansen in 1979, die ervan uitgaat, dat Anat uit
Oegarit nog het meeste weg heeft van
Tanit. De naam zou ontstaan zijn van cnt, waarbij de cayn
verloren ging en het vrouwelijke
voorzetsel ‑t‑ uit de Berber/Libysche taal eraan werd
toegevoegd. A.Caqout heeft er een
beschouwing aan gewijd en de hypothese op blz 193 in SYRIA LX
ontkracht. Zie:La déesse TNT. Une étude sur la religion canaanéo‑punique,
F.O.Hvidberg‑Hansen,
1979, in
SYRIA LX, 1983.
** Zie: Tanit du Liban,
P.Bordreuil, OLA 26, 1986.
*** Zie: Syro‑Fenicische wortels van de Karthaagse religie, E.Lipinski,
Phoenix 28,2.
# In Richteren 11,30‑31 staat een gelofte
van Jefta aan Jahwe:"Als ik de Ammonieten versla, dan
zal degene, die uit mijn huis komt aan U
toebehoren". Dat werd dus zijn dochter, waardoor er
jaarlijks klaagliederen gehouden gingen
worden = Tanne.
# In Til‑Barsip doet een lokale vorst een
soortgelijke gelofte. Als hij de zege behaalt, dan zal
zijn dochter als taniti aan de stormgod
worden geschonken.
Beide overleveringen kunnen ten grondslag
liggen aan het ontstaan van de naam Tanit.
? Op een munt uit de 4e eeuw na
Chr. is een godheid te
zien in een rijtuig.
Het is onzeker wie het hier zou
kunnen zijn, maar hij
stamt uit Sidon.
[Ptah] Zie:Testimonianze egiziane in fenicia
dal XII al IV sec.a.c., G.Scandore,
RSF XII,1 1984.
Sid Als theofoor gebruikt in de naam
ytnsd.
Zie:Note sul dio Sid,
M.G.Guzzo Amadasi.
Verder zijn er nog munten uit de laat‑Hellenistische
periode met
afbeeldingen van Kadmos, Dido, Argo
en Dionysos.
{Cadmos} Op een munt als CAD t.t.v. Elagabal.
Zie:Phoenicia ,
G.F.Hill, London
{Phoinix} Op een munt als POE t.t.v. Elagabal.
Zie:Phoenicia ,
G.F.Hill, London
Geen opmerkingen:
Een reactie posten