Baal Hamon

BAAL HAMON

B ‘ l  ḥ m n (fen), Balamoun (gr), Balamon (lat). Zeer waarschijnlijk betekent de naam “Heer van de Amanus”.  De oudste registratie van deze goddelijke naam gaat terug tot 825 v.C en komt van Zincirli, dat de hoofdstad was van een klein Aramees vorstendom op de oostelijke flanken van de Amanus (KAI 24=TSSI III,13,16). Het woord ḥ m n  vinden we ook terug in de fenicische aanduiding P ‘ r  ḥ m n (KAI 26=TSSI III, 15,A6/Bordreuil, Cataloque 4): Pahar Amanus (=het land Amanus). In de Akkadische teksten komt de vorm Hamanu voor. Meester van de Amanus was de god Dagan of Dagon. Ook hier zien we een wijziging van de ‘a’ naar de ‘o’. Baal Hamon was dus oorspronkelijk een titel, die aan Dagon werd meegegeven.

BAAL HAMON B ‘ l  ḥ m n (fen), Balamoun (gr), Balamon (lat). Zeer waarschijnlijk betekent de naam “Heer van de Amanus”.  De oudste registratie van deze goddelijke naam gaat terug tot 825 v.C en komt van Zincirli, dat de hoofdstad was van een klein Aramees vorstendom op de oostelijke flanken van de Amanus (KAI 24=TSSI III,13,16). Het woord ḥ m n  vinden we ook terug in de fenicische aanduiding P ‘ r  ḥ m n (KAI 26=TSSI III, 15,A6/Bordreuil, Cataloque 4): Pahar Amanus (=het land Amanus). In de Akkadische teksten komt de vorm Hamanu voor. Meester van de Amanus was de god Dagan of Dagon. Ook hier zien we een wijziging van de ‘a’ naar de ‘o’. Baal Hamon was dus oorspronkelijk een titel, die aan Dagon werd meegegeven.

BAAL HAMON B ‘ l ḥ m n (phoenician), Balamoun (greek) Balamon (latin). Most probably the name means "Lord of the Amanus." The oldest record of this divine name goes back to 825 BC coming from Zincirli, which was the capital of a small Aramaic principality on the eastern slopes of the Amanus (KAI 24 = TSSI III, 13.16). The word ḥ m n can also be found in the Phoenician designation P ‘ r ḥ m n (KAI 26 = TSSI III, 15, A6 / Bordreuil, cataloque 4): Pahar Amanus (= the country Amanus). In the Akkadian texts form Hamanu occurs. Master of the Amanus was the god Dagan or Dagon. Again we see a change in the "a" to "o". Baal Hamon was therefore originally a title that was given to Dagon. However, this was only the beginning of the occurrence of Baal Hamon! Much more later!

Verspreiding:

----------------

In het oosten verspreidde de cultus van Baal Hamon zich naar de streek van Tyrus. In de 6^e eeuw v.C duikt er in de regio van Tyrus een amulet op (StPhoen.4, 1986, p.82-86) met wijdingen aan Bêl Hamon uit Palmyra (B ‘ l  ḥ m n) en hier in Tyrus zelf komen dan de persoonsnamen Ha-mu-na-a-a en Ab-di-He-mu-nu voor (Benz, Names p.154 + BASOR 230,1978, p.58). In het westen komt Baal Hamon op heel veel gedenkstenen met een inscriptie voor op de urnenvelden, waarbij er vaak sprake is van een ‘molk’. Centra daarbij zijn Malta, Carthago, Hadrumetum, Mididi, Cirta en in de kolonies van Carthago op Sicilië en Sardinië. In later tijden vinden er assimilaties plaats naar Kronos, Saturnus en Pluto. De naam Baal Hamon blijft echter in zwang tot in de 1^e eeuw na Chr. (CdB3, 1953, p.113-118). Ook later wordt de godheid waarschijnlijk vereerd onder de namen Baal Addir en Baal Qarnaim. In het laatste geval wordt hij in latijnse inscripties Balcarnen(sis) genoemd (Djebel Qournein).

Verspreiding: ---------------- In het oosten verspreidde de cultus van Baal Hamon zich naar de streek van Tyrus. In de 6e eeuw v.C duikt er in de regio van Tyrus een amulet op (StPhoen.4, 1986, p.82-86) met wijdingen aan Bêl Hamon uit Palmyra (B ‘ l  ḥ m n) en hier in Tyrus zelf komen dan de persoonsnamen Ha-mu-na-a-a en Ab-di-He-mu-nu voor (Benz, Names p.154 + BASOR 230,1978, p.58). In het westen komt Baal Hamon op heel veel gedenkstenen met een inscriptie voor op de urnenvelden, waarbij er vaak sprake is van een ‘molk’. Centra daarbij zijn Malta, Carthago, Hadrumetum, Mididi, Cirta en in de kolonies van Carthago op Sicilië en Sardinië. In later tijden vinden er assimilaties plaats naar Kronos, Saturnus en Pluto. De naam Baal Hamon blijft echter in zwang tot in de 1e eeuw na Chr. (CdB3, 1953, p.113-118). Ook later wordt de godheid waarschijnlijk vereerd onder de namen Baal Addir en Baal Qarnaim. In het laatste geval wordt hij in latijnse inscripties Balcarnen(sis) genoemd (Djebel Qournein).

Spread of Baal Hamon: ---------------------------- In the East the cult of Baal Hamon spread to the region of Tyre. In the 6th century BC we encounter there in the Tyre region an amulet (StPhoen.4, 1986, p.82-86) with ordinations to Baal Hamon from Palmyra (B ‘ l  ḥ m n) and here in Tyre itself the personal names Ha-mu-na-a-a and Ab-di-He-mu-nu occur (Benz, Names p.154 + BASOR 230.1978, p.58). In the west Baal Hamon comes forward in many memorial stones with an inscription on the urn fields, where there is often mention of a 'molk'. He is then often accompanied by Tanit, face of Baal. Thereby centers are Malta, Carthage, Hadrumetum, Mididi, Cirta and in the colonies of Carthage in Sicily and Sardinia. In later times take place assimilations to Kronos, Saturn and Pluto. The name Baal Hamon remains in vogue until the 1st century AD. (Cdb3, 1953, p.113-118). Still the deity is also probably worshiped under the names Baal Addir and Baal Qarnaim. In the latter case he is called in Latin inscriptions Balcarnen(sis) (Djebel Qournein).

Karakter:

-----------

Baal Hamon als Dagon tot en met Saturnus is een agrarische godheid. Te Utica, Carthago en Hadrumetum komen bij hem in afbeeldingen allemaal agrarische tekens voor.Standbeelden uit Thinissut, Hadrumetum, Malta en Genoni en op een gedenksteen uit Cirta wordt Baal Hamon weergegeven zittend op een troon met een korenstengel of met drie korenaren in zijn linkerhand (StPhoen 4. 1986, p.330-333, 342-343). De korenaar vinden we ook terug op punische en neopunische munten. De toevoegingen ‘frugifer’ en ‘deus frugum’ bij Afrikaanse Saturnus bevestigen eens te meer het agrarische karakter van Baal Hamon, die in de voetsporen van Dagon is getreden. Het verklaart ook het ‘molk’ offer aan Baal Hamon, want het mensoffer is een uiting van de vruchtbaarheidscultus. De kroon op het hoofd bestaande uit vegetatiebladeren te Genoni, El-Hofra en Thinissut is een andere uiting van het agrarisch karakter. In het oosten is er zelfs sprake van de aanleg van een bosschage voor de Kronos van Arwad (IGLS VII, 4002). In de Etymologicum magnum (p.196,52) wordt daarbij zelfs een plaats genoemd: Betagon (Bet Dagon), waarmee duidelijk wordt, dat Dagon de Kronos van de Feniciërs is. De koppeling van Baal Hamon aan de zon of de maan komt niet duidelijk naar voren. Daar zijn pas sporen van te zien bij de Afrikaanse Saturnus.

Karakter: ----------- Baal Hamon als Dagon tot en met Saturnus is een agrarische godheid. Te Utica, Carthago en Hadrumetum komen bij hem in afbeeldingen allemaal agrarische tekens voor.Standbeelden uit Thinissut, Hadrumetum, Malta en Genoni en op een gedenksteen uit Cirta wordt Baal Hamon weergegeven zittend op een troon met een korenstengel of met drie korenaren in zijn linkerhand (StPhoen 4. 1986, p.330-333, 342-343). De korenaar vinden we ook terug op punische en neopunische munten. De toevoegingen ‘frugifer’ en ‘deus frugum’ bij Afrikaanse Saturnus bevestigen eens te meer het agrarische karakter van Baal Hamon, die in de voetsporen van Dagon is getreden. Het verklaart ook het ‘molk’ offer aan Baal Hamon, want het mensoffer is een uiting van de vruchtbaarheidscultus. De kroon op het hoofd bestaande uit vegetatiebladeren te Genoni, El-Hofra en Thinissut is een andere uiting van het agrarisch karakter. In het oosten is er zelfs sprake van de aanleg van een bosschage voor de Kronos van Arwad (IGLS VII, 4002). In de Etymologicum magnum (p.196,52) wordt daarbij zelfs een plaats genoemd: Betagon (Bet Dagon), waarmee duidelijk wordt, dat Dagon de Kronos van de Feniciërs is. De koppeling van Baal Hamon aan de zon of de maan komt niet duidelijk naar voren. Daar zijn pas sporen van te zien bij de Afrikaanse Saturnus.

Character of Baal Hamon: -------------------------------- Baal Hamon as Dagon to Saturn is an agricultural deity. In Utica, Carthage and Hadrumetum we see him in pictures with all agricultural signs. Statues from Thinissut, Hadrumetum, Malta and Genoni and Baal Hamon and a memory stone from Cirta show him sitting on a throne with a corn stalk or three ears of corn in his left hand (StPhoen 4. 1986, p.330-333, 342-343). The ear of corn can also be found on the Punic and Neopunic coins. The additions 'frugifer' and 'deus frugum' to African Saturn confirm once more the agricultural character of Baal Hamon, who followed in the footsteps of Dagon. It also explains the 'molk' sacrifice to Baal Hamon, because the human sacrifice is an expression of the fertility cult. The crown on the head consisting of vegetation leaves at Genoni, El Hofra and Thinissut is another manifestation of the agrarian character. In the east, there is talk of building a grove for the Kronos of Arwad (IGLS VII, 4002). In Etymologicum magnum (p.196,52) has even been called a city: Betagon (Bet Dagon), which becomes clear that Dagon is the Kronos of the Phoenicians. The coupling of Baal Hamon to the sun or the moon is not evident. There are only seen traces of that with the African Saturn. Literature: ------------ - G.C.Picard, Les religiones de l’Afrique antique, Paris 1954, p.59-79 ; - M.Leglay, Saturne Africain, Monuments I-II, Paris 1961-1966 ; - L.Foucher, Hadrumetum, Tunis 1964, p.39-42; - C.Picard, Victoires et trophées puniques: la souveranité de Baal Hammon, StMagr 3 (1970), p.55-72 ; - T.C.Gouder, Baal Hammon in the Iconography of the Ancient Bronze Coinage of Malta, Scientia 36 (1975), p.1-16 ; - E.Lipinski, Zeus Ammon et Baal Hammon, StPhoen 4 (1986) p.307-322; - A.Roobaert: Sid, Sardus Pater ou Baal Hammon? À propos d’un bronze de Genoni, StPhoen 4 (1986), p.333-345; - E.Lipinski, Syro-Fenicische wortels van de Karthaagse religie, Phoenix 28 (1982+1984), p.51-84; - E.Lipinski e.a., Dictionnaire de la civilisation phénicienne et punique, Brepols, Leuven 1992.

Literatuur:

------------

- G.C.Picard, Les religiones de l’Afrique antique, Paris 1954, p.59-79 ;

- M.Leglay, Saturne Africain, Monuments I-II, Paris 1961-1966 ;

- L.Foucher, Hadrumetum, Tunis 1964, p.39-42;

- C.Picard, Victoires et trophées puniques: la souveranité de Baal Hammon, StMagr 3 (1970), p.55-72 ;

- T.C.Gouder, Baal Hammon in the Iconography of the Ancient Bronze Coinage of Malta, Scientia 36 (1975), p.1-16 ;

- E.Lipinski, Zeus Ammon et Baal Hammon, StPhoen 4 (1986) p.307-322;

- A.Roobaert: Sid, Sardus Pater ou Baal Hammon? À propos d’un bronze de Genoni, StPhoen 4 (1986), p.333-345;

- E.Lipinski, Syro-Fenicische wortels van de Karthaagse religie, Phoenix 28 (1982+1984), p.51-84;

- E.Lipinski e.a., Dictionnaire de la civilisation phénicienne et punique, Brepols, Leuven 1992.