beheerder van de facebook groep: PHOENICIA: The history & legacy of the Phoenicians

dinsdag 11 november 2014

Fenicische religie deel 78 spreidingspatroon


          4.3.5.5.DE SPREIDINGSPATRONEN

          in het oostelijk deel van de Middellandse zee en het Nabije Oosten.

          ‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑

 

          1.Resheph (en Resheph‑Mikal) komen in het gehele Nabije Oosten voor.

            De godheid ontbreekt wel in Griekenland/Cyprus. De oorsprong ligt in

            Kanaan/Oegarit.

 

          2.Ashtarte (en Ashtarte‑Chemosh + Milkashtart) komen in het gehele

            Nabije Oosten voor en ook in Griekenland/Cyprus. De oorsprong ligt in

            Kanaan/Oegarit. Cyprus blijkt een zwaartepunt te zijn in de verering.

 

          3.Esjmoen komt in een groot deel van het Nabij Oosten voor en ook in

            Griekenland en Cyprus. Hij ontbreekt echter in Anatolië en in het

            Syrische en Mesopotaamse achterland. Esjmoen lijkt de hoofdgod van

            Sidon te zijn, maar zijn oorsprong ligt in Oegarit/Kanaan.

 

          4.Melqart komt binnen Fenicië voornamelijk in Tyrus voor. Daarbuiten

            wordt hij weer meer verbreid in vele streken aangetroffen, behalve

            in het Syrische achterland en Mesopotamië. Melqart is als Baal Sour

            de hoofdgod van Tyrus. Zijn oorsprong is echter in Oegarit of meer

            algemeen in Kanaan te vinden.

 

          5.Shadrapa vindt als Shed zijn oorsprong in Oegarit/Kanaan. Zijn

            verering wordt in en buiten Fenicië in alle windstreken teruggevonden,

            behalve in Griekenland en Cyprus. Hij schijnt vooral in de streek

            van Arvad vereerd te zijn geweest.

 

          6.Baal is in al zijn verschijningsvormen overal terug te vinden, maar

            wel met steeds andere toenamen. Die staan tussen haakjes achter de

            plaatsen in het overzicht vermeld. Hij vindt zijn oorsprong in

            Oegarit/Kanaan.

 

          7.El komt veel minder voor dan Baal, maar wordt toch in en buiten

          Fenicië genoemd in diverse windstreken. Hij schijnt echter in de Griekse

          en Egyptische wereld (vrijwel?) te ontbreken.

 

          RESHEPH

                          A N A T O L I E

                                     Karatepe Zincirli

                                             V^

                                             V^

                                             V^

                                             V^

                                             V^

                                             V^

                                             V^

                                          Oegarit      S Y R I E

                                             V

                                             V

          C Y P R U S                        V

          Tamassos                           V

          Pyla                               V

          Idalion=Resheph‑Mikal              V

          Kition ² ² ² ² ² ² ² ² ² ² ² ² ²   V  _ _ _ _ _ _ _ Palmyra

                                          Marathus

                                         Antaradus

                                             V

                                             V

                                             V

                                             V

                                             V

                                             V

                                           Byblos

                                             V

                                             V

                                             V

                                             V

                                             V

                                           Sidon

                                             V

                                             V

                                             V

                                             V

                                             V

                                           Tyrus

          Naar het westen ² ² ² ² ² ² ² ² V     V

                                        V        V

                                     V            V

                                   V              Beth Shean

                                V               (Resheph‑Mikal)

                             V

                        Memphis                  P A L E S T I N A

                           V

                        Elephantine

           E G Y P T E

 

          ASHTARTE

 

          G R I E K E N L A N D

              Delos Cos

             Cythera ^

                   Rhodos

                Kreta   ^

          veelal          ^

          hier als          ^                                  S Y R I E

          Aphrodite           ^                                          Emesa

                       Narnaka  ^            Oegarit_ _ _ _ _ _ _ _  Aleppo

                   C Y P R U S AstronoV      V

                   Tamassos Salamis          V

                   Idalion Kition ² ² ² ² ² ²V

               Paphos Amathos                V

                                             V

                                             V

                                       Arvad V Sumur _ _ _ _ _ _ _ _ _ Arslan Tash

                                             V Orthosia                    ▄▄▄ Ur

                                             V

                                             V

                                        Byblos Afqa

                                             V

                                             V _ _ _ _ _ _ _ Masub (Milkashtart)

                                             V

                                           Sidon

                                             V

                                             V Wasta

                                          Sarepta

                                             V

                                             V

                                             V

                                           Tyrus

          Naar het westen ² ² ² ² ² ² ² ² ²V   V Umm el‑Amad (+Milkashtart)

                                         V Akko  V

                                      V Naharryya* V

                                   V Caesarea        V

                                VAsjdod Jam Tel Ta'annah*V

                             V                       Jeruzalem

                          V      Ashkalon                 V

                       V                    Ashtarot‑Qarnayim (Milkashtart)

                       Memphis                               V

                  Deir el‑Medineh                         Mesha (Ashtarte‑Chemosh)

          E G Y P T E                       P A L E S T I N A  J O R D A N I E

                                            Kuntillet 'Arjud* Khirbet el Qom*

 

  * Ashtarte of Ashtoret moet overigens niet verward worden met Asherah. Een Asherah is zeker na de

vroegste tijden een gestyleerde boom en soms een heiligdom, welke in relatie staat met Yahweh en niet

met Baal. Het is dus geen godin. Zie: Asherah and the cult of Yahweh in IsraVl, S.M.Olyan, SBL

Monographic Series 34, Atlanta 1988.

          ESJMOEN

 

          D A C I A

          Apulum {Esculapius}

             ^

          G R I E K E N L A N D

             ^

          Delos

               ^

                 ^                            _ _ _ _ _ _ Arpad

                  ^                      Oegarit

                   ^                         V

                     ^                       V

                       Kition ² ² ² ² ²      V

                   C Y P R U S               V                S Y R I E

                                          Marathus

                                      Arvad{Kronos}

                                             V

                                             V

                                           Sumur

                                             V

                                             V

                                             V

                                             V

                                             V

                                          Berytus

                                             V

                                             V

                                             V

                                           Sidon

                                          ² ²V

                                     ² ² ² ² V

          Naar het westen ² ² ² ² ² ² ² ² ² Sarepta

                                             V

                                             V

                                           Tyrus

                                                Tell el Kheleifeh

                                             V

                                             V

                                             V

                                          Shiqmona

                                          V      V

                                        V        Nebi Yunis

                                  V

                              V          P A L E S T I N A

                         V

                     Memphis

                     Saqqara

                     Abydos

                    Elephantine

          E G Y P T E

          MELQART

 

          Thasos

            ^

            ^ G R I E K E N L A N D

            ^                      A N A T O L I E

          Delos

                                           Tarsus

              ^                              ^

               ^                             V

                ^                            ^               S Y R I E

                 ^                        Oegarit

                  ^                          ^

                   ^                         V           Aleppo

                    ^                        ^

                     ^ C Y P R U S           V

                       Narnaka               ^Marathus

          ² naar het   Idalion               VArvad

            westen     Kition                ^

                   Kazaphani^                V

                              ^              ^

                                ^            V

                                  ^          ^

                                    ^        V

                                      ^      ^

                                        ^    V

                                          ^  ^

                                            ^

                                           ²Tyrus

          Naar het westen ² ² ² ² ² ² ² ²  V  V

                                         V     V

                                       V Jabné  V

                                     V           V

                                   V                V

                                 V                     V

                               V                         _ _ _

                                                                _ _ _ Philadelphia

                           V                                     J O R D A N I E

                           V

                           V

                           V

                      Canopus

                     Elephantine

                      Abydos

          E G Y P T E

 

          SHADRAPA

 

 

                          Agcakale

                   {Satrapes}^       A N A T O L I E

                              ^

                           Xanthos

                      {Satrapes}^

                                 ^

                                  ^

                                   ^

                                    ^

                                     ^

                                       Oegarit (Shed)

                                             V

                                             V

                                             V               S Y R I E   Ninivé

                                             V                         _ (Shed)

                                             V                      _

                                             V                   _

                                         Marathus _ _ _ _ _ _ Palmyra

                                             V                    _              

                                             V                     _             

                                             V                      _            

                                           Byblos                    _           

                                             V                        _          

                                             V                         Nippur    

                                             V               M E S O P O T A M I E

                                             V

                                          Sarepta

          Naar het westen ² ² ² ² ² ²     V

                                       V

                                    V        Nebi Yunes (SID)

                                 V

                              V

                           V

                         V

                       V

                     V

                  Canopus (SID)

 

 

               Abydos (SID)

 

               Thebe (SID)

 

          E G Y P T E

 

          BAAL

                            Gazur

                                 A N A T O L I E

                                     Cebelireis Dag (KR)

                                                  Karatepe (Krntrysh)

                                                  ^         (Shamaim)

                                     Tarsus       ^

                                                  ^ _ _  Zincirli (Hammon)

                                                  ^              (Semed)

          G R I E K E N L A N D                  ^                           St

                   Cos (Belos)                   ^                      (Shamaim)

              Piraeus (Belos)                    ^ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

                Delos (Saphon/Zeus Kasios)      ^

          Corcyra (Saphon/Zeus Kasios)         ^

                 ^                            ^

                   ^ Rhodos (Belos)          ^

                       ^                  Oegarit

                         ^                   V _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Arslan Tash

                           ^                 V

                             ^               V _ _ _ _ _ _ _ _ _ Emesa

                               ^             V _ _ _ _ _ Seleucia (Saphon)

                                        Arvad (Yam)

                                             V               S Y R I E

                                             V

          C Y P R U S                        V

                 Meniko (Hammon)             VOrthosia

                 Kition (Mrp'+Oz) ² ² ²     V       _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Palmyra

                Amathos (Libanon)            V             (Bel Hamon/Baal Shamaim

                                      Byblos (+Addir)

                                            (+Shamaim)

                                      Berytus (Marqod)

                                             V Bititume (RFm)

                                             V

                                         Sidon (KR)

                                             V

                                             V

                                             V

                                          Tyrus (Sour) Umm el‑Amad (Shamaim)

                                          ² V (Shamaim)

                                        ² V  V(Malage)

                                      ²V      (Saphon)

          Naar het westen ² ² ² ² ²V        ² (Hammon)

                               V ² ² ² ² ² ²  V

                            V                   V

                        V                      Samaria

                    V                             V

                  Ras Qasrun (Saphon)             Jeruzalem

                 Pelusium (Saphon)      Ekron(Zebub)

                Tell Defenneh (Saphon)      P A L E S T I N A

                 Memphis

               Elephantine (Saphon)

          E G Y P T E

          EL

 

                      A N A T O L I ╤

 

                                       Karatepe Zincirli

                                              ^

                                              ^

                                              ^

                                              ^

                                            Oegarit

                                              V

                                              V        (AS) S Y R I ╤

                                              V

                                              V

                                              V

                                              V

                      C Y P R U S             V   Sfiré

                         Kourion <<<<<<<<<<<  V   ^

                                              V  ^

                                             Byblos _ _ _ _ _ _ _ _ Palmyra

                                              V

                                              V

                                             Sidon

                                               V

                                                V

                                                 V

                                            CarmelV

                                                   V

                                                 Jeruzalem (El Zebub)

 

                                              P A L E S T I N A

          BAALAT

 

 

 

 

          G R I E K E N L A N D

          Athene

           ^

             ^

               ^

                 ^

                   ^

                     C Y P R U S

                  Paphos Amathos

                       ²

                         ²

                            ²                               S Y R I E

                               ²

                                  ²  ²  ²

                                          ²Byblos

                                          V Aqaybé

                                             V

                                             V

                                          Berytus

 

 

 

 

 

          8.De verspreiding van Baalat schijnt in het Nabije Oosten beperkt te

            blijven tot Byblos en Berytus. Daarbuiten zien we de godin wel

            terugkeren op Cyprus en in Griekenland.

 

          9.Nog niet zo lang geleden vermoedde men Tanit alleen in het westen van

            de Middellandse zee aan te treffen. Diverse recente opgravingen hebben

            echter aangetoond, dat het in principe een godin uit het oosten is.

            Wellicht ligt haar oorsprong in de Sinaï. Haar verspreiding gaat naar

            Egypte, Palestina, Fenicië, Cyprus en Griekenland.

 

          10.Anat is een Oegarietisch/Kanaanietische godin. Ze komt niet vaak

            meer voor, maar toch is ze in bijna elke streek van het Nabije Oosten

            wel een keer in beeld. Dat geldt ook voor Griekenland en Cyprus.

            Binnen Fenicië schijnt haar aanwezigheid beperkt te blijven tot Tyrus.

 
          TANIT
 
 
          Delos
               ^
                 ^
                   ^
                     ^                     Arvad
                       ^                     ^
                         ^                   ^
                           ^                 ^
                        Meniko               ^
                    C Y P R U S              ^             S Y R I E
                        Kition ² ² ² ² ² ²   ^
                                           Byblos
                                             ^
                                             ^
                                          Berytus
                                             ^
                                             ^
                                           Sidon
                                             V^     _ _ _ _ _ _ _ _ _ Dura Europos
                                             V^
                                             V^
                                          Sarepta
                                             V^
                                             V^
                                             V^
                                           Tyrus
                                            V^  Umm el‑Amad
          Naar het westen ² ² ² ² ² ² ² ² ² ^V
                                           ^Akko
                                          ^ V
                                         ^ V Sjave Zion
                                        ^ V       P A L E S T I N A
                                       ^ V Asjdod Jam
                                      ^
                              ² ² ² ² ^
                          ² ²         ^
                  Bucheum             ^
          E G Y P T E                 ^
                                      ^
                                 Serabit
                                 S I N A I
 
 
          ANAT
 
          G R I E K E N L A N D
          Delos
               ^
                 ^
                   ^
                     ^                    Oegarit
                       ^                 V   V   V
                         ^             V     V      V
                           ^         V       V         V
                             ^     V         V            V
                                 V           V               V
                               V             V          S Y R I E
                       Lapethos              V                  V
                       Narnaka               V                    V
                       Idalion  ² ² ² ² ² ²  V                      V
                     C Y P R U S             V                        V
                                             V _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Palmyra
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V Bet Anath
          ² ² ² naar het westen ² ² ² ² ² ² Tyrus
                                           V   V
                                         V      V
                                       V         V
                                     V            V
                                   V            Bethel
                                 V
                               V            P A L E S T I N A
                             V
                           V
                         V
                       V
                     V
                   V
          Deir el‑Medineh
                  Elephantine
 
           E G Y P T E
 

          SASM
 
          G R I E K E N L A N D
           Rhodos
                ^                                            ²_  Arslan Tash
                 ^                                        ²_     S Y R I E
                 Lapethos                     ²_ ²_ ²_ ²_
               Marion Tamassos ²_ ²_ ²_ ²_ ²_
               Idalion Kition ²_
             C Y P R U S        ²_
                                  ²_
                                    ²_
                                      ²_ Sidon _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Ninivé
                                         V
                                         V
                                         V
                                        Umm el‑Amad
                                         V
                                       V   V
                                     V       V
                                   V        Marésha
                                 V
                               V         P A L E S T I N A
                             V
                           V
                         V
                   Abydos
 
               E G Y P T E
 
          11.Sasm komt vooral voor op Cyprus. Vanuit Syrië is een enkel geval
             bekend. Waar precies de oorsprong ligt is niet met zekerheid te
             zeggen.
 
          SHAMASH
                            A N A T O L I E
                                          Zincirli
                                             ^
                                             ^
                                             ^
                                             ^
                                          Oegarit
                                           V
                                          V               S Y R I E
                                ² ² ² ² ² V
                   Narnaka ² ²            V
                              V           V      _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Palmyra
                        Kition            V
               C Y P R U S                V
                                          V
                                          V
                                          V
                                          V
                                          V
                                          V
                                          Beth Shemesh
 
 
 
 
          12.De oude Kanaanietische godheid van de zon schijnt in zijn verbreiding
             t.t.v. de Feniciërs vrij beperkt gebleven te zijn.
          DAGON
 
                                          Oegarit
                                             V
                                             V
                                             V             S Y R I E
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V >>>>>>>>> Ebla
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                           Tyrus
                                             V
                                             V
                                             V
                                            Dor
                                             V
                                             V Beth Dagan
                                           Jaffa
                                             V
                                             V
                                         Asjdod Jam
                                       Gaza     P A L E S T I N A
 
          13.Dagon is de Oegarietische god van de landbouw. Zijn verspreiding is
             tot nu toe rechtlijnig naar het zuiden aangetoond tot in Palestina
             toe. Daarbuiten zijn echter geen aantoonbare relicten tot dusver op‑
             gedoken.
 
De naam Dagon is afgeleid van het Kanaanietische Dagan. In de Kanaanietische taal tendeert de ‑a‑ naar
de ‑o‑. Mogelijk is de oorsprong zelfs Amorietisch. In het 3e millennium v.C komt hij als godheid al
in geheel Syrië voor. In Palestina komt hij als Dagan niet voor. Ook de Bijbel noemt hem niet als
zodanig. Als plaatsnaam komt hij wel naar voren. In de El‑Amarna brief EA 317‑318 als Dagan‑Takala en
in de Bijbel lezen we een Beth Dagan nabij Tell Harbaj in Asher (Joshua 19,27) en te Judah (15,41).
Sennacherib noemt in 701 v.C een Bit‑Daganna en in een lijst van Ramses III is er sprake van een byt‑
dgn in de Bekaa‑vallei. Eshmoenazar heeft het tenslotte over de machtige landen van Dgn, wanneer hij
spreekt over Dor en Jaffa.
Zie:Towards the image of Dagon, the god of the Philistines, I.Singer (SYRIA LXIX 1992), die ervan
uitgaat, dat de Filistijnen deze Dagon hebben meegenomen van hun eigen streek van voor de Zeevolken‑
migratie, of dat zij onderweg de god hebben geadopteerd.
 
          HORON
 
          G R I E K E N L A N D
             Delos
                  ² ² ² ²
                          ² ² ² ²
                                  ² ² ² ²
                                          Oegarit _ _ _ _ _
                                             V              _ _ _ _ Arslan Tash
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V              S Y R I E
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V Jabné (Hauronas)
                                             V
                                             V
                                             V
                                             V
                                        Tell Qasile
          naar het westen ² ² ² ² ² ² ² Bet‑Horon
                                             P A L E S T I N A
 
 
          14.De verspreiding van Horon is maar zeer beperkt in de Fenicische tijd.
          Slechts enige vermeldingen in Griekenland, Syrië en Palestina zijn aan
          te geven, maar in Fenicië zelf ontberen we hem vrijwel. Wel is er een
          zegel uit de 8e‑7e eeuw v.C. met de inscriptie cbd hwrn.
          (zie Benz blz.154).                                '
 
          In Beth Horon (tegenwoordig Hauron) worden Héraklès en Auronas van
          Iamneia (=Jamnia) genoemd.
 
          15.Tenslotte nog een overzicht over de verspreiding van een enkele niet‑
          Fenicische godheid. De Egyptische Bes heeft als geen andere vreemde
          godheid zoveel verering genoten bij de Feniciërs, alhoewel in het
          eigenlijke Fenicië de vondsten minimaal zijn.
 ncfps